Eklenme Tarihi: 18/03/2024

6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan ve üzerinden bir yıldan fazla zaman geçen depremlerde resmi rakamlara göre 53000’in üzerinde insanımız hayatını kaybetti. Geçtiğimiz bir yıl içerisinde birçok aile de kaybettikleri insanlar için hukuk mücadelelerine başladılar. İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi tarafından Said Bey Sitesi'nin başvurusu üzerine bu yapının özgün ve örnek yapısından kaynaklı bir bilirkişi raporu hazırlandı ve kamuoyuyla paylaşıldı.

18 Mart 2024 Pazartesi günü saat 14.00'da İMO Ankara Şubesi Rüştü Özal Salonu'nda yapılan basın açıklamasında İMO Ankara Şubesi YK Başkanı Ahmet Onur Özergene, İMO Ankara Şubesi YK Sayman üyesi Cem Çetin, depremzede yurttaşımız Tuğba Erdemoğlu ve İMO Ankara Şube Sekreteri Mahir Kaygusuz hazır bulundu. Cem Çetin tarafından okunan basın açıklaması:

"6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan ve üzerinden bir yıldan fazla zaman geçen depremlerde resmi rakamlara göre 53000’in üzerinde insanımız hayatını kaybetti. Geçtiğimiz bir yıl içerisinde birçok aile de kaybettikleri insanlar için hukuk mücadelelerine başladılar. İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi olarak Said Bey sitesinin başvurusu üzerine bu yapının özgün ve örnek yapısından kaynaklı bir bilirkişi raporu hazırlamaya karar verdik.

Said Bey Sitesi’nin özgünlüğü öncelikle kentsel dönüşümden faydalanarak yapılmış bir yapı olmasından kaynaklanmaktadır. Yapıyı kronolojik olarak incelemeye başladığımızda karşılaştığımız durumları sizlerle paylaşmaya çalışacağız.

• Yapının üzerinde bulunduğu 5518 Ada 5 Parsel için 16.12.2015 tarihinde riskli yapı olarak şerh düşülmüştür. O tarihte henüz Said Bey Sitesi yok iken üzerinde bulunan yapı için riskli yapı tespiti yaptırılmıştır. Bunun anlamı mevcut yapının deprem açısından riskli olduğu ve yeni yapılacak yapı için bazı teşviklerden faydalanmasıdır.
• Said Bey Sitesi için 13.06.2016 tarihinde yeni bir yapı ruhsatı düzenlendiği görülmekte bu ruhsatın ekleri incelendiğinde 22.04.2016 tarihinde mimari projesinin ve 24.05.2016 tarihinde statik projesinin onaylandığı görülmektedir.
• Ruhsat üzerindeki temel vizesi tarihine dikkat çekmek istiyoruz. 14.07.2016 tarihinde temel vizesi yapılmış görülmektedir. Temel vizesi temel betonu dökülmeden önce kontrollerin yapıldığı anlamı taşımaktadır. Oysa dava dosyasındaki yapı denetim evrakları incelendiğinde tam 4 gün sonra yani 18 Temmuz 2016’da temel, 1. kat tabliyesi ve 2. kat tabliyesinin kontrollerinin yapıldığı görülmektedir. Böyle bir hız mümkün değildir. Dolayısıyla bu kontrollerin hiçbirinin yapılmadığını düşünmekteyiz.
• Aslında Google Earth üzerindeki 15.04.2016 ve 29.04.2016 tarihlerindeki uydu görüntüleri incelendiğinde bırakın inşaat ruhsatını henüz mimari ve statik proje onaylanmadan kat çıkıldığını görebiliyoruz. Bu durumda bu imalatlar nasıl ve hangi projeler ile yapıldı. Ruhsat öncesi bu çalışmalara kim göz yumdu diye sormamız gerekiyor.
• Said Bey sitesi için 16.11.2016’da ve 25.12.2017’de iki defa tadilat ruhsatı alındığı görülmekte ancak bu tadilatların mimari ve mekanik projeler kapsamında gerçekleştirildiği görülmektedir. Fakat dava dosyasında bulunan fotoğraflarda asma katın bulunduğu alanda yeni bir kullanım alanı yaratma amacı taşıdığı açık olan çelik profillerle binanın taşıyıcı sitemini olumsuz yönde etkileyecek olan imalatlar yapıldığı görülmektedir. Bu imalatlara dair herhangi bir tadilat projesi hazırlanmadığı ve binanın deprem performansına etkisinin irdelenmediği görülmektedir.
• Proje de belirtilen beton sınıfı C30’dur. Yani yapıdan alınan numunelerin dayanım sonuçları 30.00 MPa – 37.00 MPa arasında çıkması gerekmektedir.  Ancak deprem sonrası bilirkişiler tarafından alınan karot numunelerinin ortalama basınç dayanımı 17.09 MPa olarak belirlenmiştir.
• Yapının projeleri incelendiğinde A ve B Blok arasında bir dilatasyon derzi olduğu görülmektedir. Özellikle geniş oturum alanlarına sahip yapılarda kullanılan bu derzler mevcut yapıyı bölümlere ayırdığı için malzemelerin ve etkileştiği yüzeyin genleşme, büzüşme, titreşim gibi davranışlardan ayrı ayrı etkilenmesini sağlar. Dilatasyon derzleri, zemin oturmasından, sıcaklık genleşme ve büzüşmesinden, titreşim ve deprem kaynaklı etkiler sonucu binada oluşabilecek çatlakları minimize etmeyi amaçlamaktadır. Dava dosyasında bulunan A ve B Blok arasındaki dilatasyona ait olan görsellerdeki uygulamanın dilatasyonun amacına hizmet etmediği ayrıca yapının taşıyıcı sistemine olumsuz etkilerinin kaçınılmaz olduğu düşünülmekte ve bu imalatlar sırasında hem yapı ruhsatının hem de yapı denetimin olmadığı bilinmektedir.

  Bu verilerden hareketle, üzerinden henüz 14 ay geçmemiş olmasına rağmen gündemde yer bulamayan Kahramanmaraş merkezli depremler ve sonrasında ortaya çıkan mağduriyetlerin unutulmamasını istiyoruz.

  6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerde yıkılan binlerce yapıdan biri olan Said Bey Sitesinde 43 kişi yaşamını yitirdi.

  İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi açısından bu dosyanın incelenmesine karar verilmesi aşamasında ülkemizde yaşanan birçok olaya benzerliği ve yapılan birçok hataya örnek olabileceği düşünülerek kabul edilmiştir.

  Özel olarak Said Bey Sitesi’nde yaşanan ve ülkemizde de çok sıradanlaşan bu hatalar nelerdir?

  Söylemesi garip ama kentsel dönüşümden faydalanmış, yapı denetim hizmetinden faydalanmış süreç içerisinde taşıyıcı sistemine müdahale edilmiş sözde ruhsatlı aslında kaçak bir yapıdan bahsediyoruz.

  Şüphesiz ki herhangi bir yapının süreç içerisinde değişik ihtiyaçlara göre revize edilmesi gerekebilir. Ancak bu konuda özen gösterilmesi gereken şey bu revizyonların bir mühendislik hizmeti olarak algılanması gerekliliğidir. Said Bey sitesi özelindeki değerlendirmede, zemin kattaki işletmenin ihtiyaçlarına göre bir revizyon yapılması gerekiyorsa deprem yönetmeliğine uygun olarak “Performans Analizi” ile birlikte revizyon gerçekleştirilmeliydi. Yapılması istenilen revizyonların yapının davranışını nasıl etkileyeceği gözlenerek, gerekli ise güçlendirme seçenekleri ile birlikte bu revizyonlar yapılmalıydı.

  Bu işin başından itibaren her şey görmezden gelinmiştir. Bırakın ruhsatı, projeye dahi ihtiyaç duyulmadan imalata başlanmış olması ve idarelerin imalatı aylarca görmezden gelmesi, 6 Şubat depreminde yapının 43 kişiye mezar olmasının sebebidir. Maalesef ülkemizde birçok yerde bazen ahbap-çavuş, bazen siyasi bazen de çıkar ilişkileri ile bu ve benzer kuralsızlıklar yaşanıyor. Bu sadece bizim tespit edebildiğimiz çarpıcı bir örnek ancak bu gibi durumlar için idarelerin de hukukun minderine çekilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.

  Bahse konu olayla ilgili İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi olarak yaptığımız değerlendirmede Said Bey Sitesi A-B Bloklarının yıkımına etki eden ana unsurlar aşağıdaki gibi belirlenmiştir;

• Yapımı esnasında uygulama yanlışlıkları, (etriye, kanca boyları, dilatasyon uygulaması vb.)
• Yapım ruhsatı alınmadan inşaata başlanmasına izin verilmesi / engel olunmaması
• Denetim eksiklikleri
• Dökülen betonun tasarım dayanımına göre kabul edilemeyecek düzeyde kalması, (Yapı malzemelerinin kalitesiz olması)
• Yapıda sonradan statik projesine uygun olmayan ve yapı davranışını olumsuz olarak etkileyen imalatların yapılması
• Yapının ilave yüklere maruz bırakılmasının

yıkıma yol açan ana unsurlar olduğu düşülmektedir. Kamuoyuna saygı ile duyurulur."

İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•