(06 Temmuz 2015 Pazartesi)

Eklenme Tarihi: 06/07/2015

ÖZET

02 Nisan Perşembe gününden buyana, yaklaşık üç aydır Ankara`ya Kızılırmak`tan su verilmemektedir. Yineliyoruz; Kesikköprü Baraj gölünden İvedik Arıtma Tesisine 89 gündür Kızılırmak hamsuyu iletilmemiştir.

Yılbaşından buyana geçen 189 gün içerisinde sadece 85 gün Kesikköprü Barajından Kızılırmak hamsuyu Ankara`ya pompalanmıştır. Söz konusu 85 günde bu miktar toplam (brüt olarak) 21 035 000 (yazı ile yirmibirmilyonotuzbeşbin) metreküp olmuştur.

İvedik Arıtma Tesisi ile eviniz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, konutunuz/apartmanınız içerisindeki su tesisatında ve deponuzda herhangi bir kayıp/kaçak vb kirlenme riski taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, musluklarınızdan akan Ankara şebeke suyunu dilediğiniz biçimde tüketebilirsiniz.

 BARAJ DOLULUK ORANLARI

2015 yılı içinde içmesuyu barajları toplamı ortalama doluluk oranının en düşük düzeyi 01 Ocak`ta %19,93 olmuştur. Geçtiğimiz ayda en yüksek düzeyi 05 Mayıs günü %37,27 olarak gerçekleşmiş, 05 Mayıs`tan ay sonuna kadar Ankara`ya içmesuyu sağlayan barajların toplam doluluk oranlarında ‘istikrarlı` düşüş yaşanmıştır. Bu oran 20 Mayıs günü %36,72`ye kadar inmiştir.  Ancak Haziran ayı başından buyana baraj havzalarına düşen ve akışa geçen yağışlarla 03 Temmuz günü %40,16 doluluk oranıyla en yüksek düzeyine ulaşmıştır. 06 Temmuz Saat10:00 itibariyle barajlarımızdaki toplam ortalama doluluk oranı ise %40,06 olmuştur.

06 Temmuz 2015 saat: 10:00 itibariyle adı geçen barajlardaki doluluk oranları (% olarak):

Kurtboğazı Barajında        86,74

Çamlıdere Barajında         25,17

Eğrekkaya Barajında         98,71

Akyar Barajında                 99,16 ve

Kavşakkaya Barajında ise 76,31olarak gerçekleşmiştir.

Toplamda doluluk oranı yüzde 40,06`dır.

(Çubuk-2 barajı 07 Haziran`dan bu yana tam dolu olarak çalışmaktadır).

ASKİ Güncel Doluluk Oranları:

(06 Temmuz 2015 günü ASKİ ‘web sitesi`nden)

Kurtboğazı`nda yüzde 88,

Çamlıdere`de    yüzde 34,

Eğrekkaya`da  yüzde 100,

Kavşakkaya`da yüzde 78 ve

Akyar Barajında yüzde 100.

Toplamda doluluk oranı yüzde 47,66 olarak verilmektedir.

Görülebileceği gibi, 06 Temmuz 2015 günü itibariyle tüm barajlardaki doluluk oranları ortalaması bizce %40,06 iken, ASKİ`nin web sitesinde yer alan oran ise %47,66`dır.

Bu farkın ana nedeni, Çamlıdere Barajı doluluk oranındaki hesaplamadan kaynaklanmaktadır. Şöyle ki, anılan barajın ölü hacmi, dolayısıyla aktif, kullanılabilir hacmi ASKİ tarafından farklı olarak değerlendirilmektedir. Oysa gerek ‘Ankara İçmesuyu Master Planı`nda, gerekse Çamlıdere Barajı planlaması ve projesinde gerçek değerler yer almaktadır. Anılan İdarenin minimum su alma kotunun altında kabul ettiği ve baraj ölü hacminden pompaj ile çektiği bir seviyeyi dikkate alarak buna göre hesaplamalar yaptığı tahmin edilmektedir. (Ayrıntılı Bilgi için "Sıkça Sorulan Sorular" başlığı altındaki açıklamalara bakınız).

2014 Yılının bütününde (Kesikköprü barajı dışında) söz konusu barajlardaki toplam ortalama doluluk oranının en düşük düzeyi %18,05 olarak 28 Aralık 2014 Pazar günü hesaplanmıştır. 28 Aralık 2014 gününden buyana Ankara İçmesuyu Barajlarındaki doluluk oranları 05 Mayıs 2015 tarihine kadar artmasını sürdürmüş, Mayıs ayının ikinci yarısında bir miktar düşüş yaşamış olmasına karşın özellikle Haziran ayı boyunca sağanak yağışların etkili olması nedeniyle son bir haftadır yüzde kırkı aşmış bulunmaktadır.

ANKARA İÇMESUYU BARAJLARINDAN ÇEKİLEN SULAR

Üç ay öncesine kadar Ankara içmesuyu şebekesine günde bir milyon metreküp`ün altında arıtılmış içmesuyu sağlanırken, şimdilerde 1 milyon metreküp`ün üzerinde verilmeye başlanmıştır.

13 ile 25 Nisan 2015 tarihleri arasında Akyar Barajı`ndan 5 milyon 500 bin metreküp su baraj dolusavağından tahliye edilmiştir. Yani Ankara içmesuyu sistemi dışına bırakılmıştır…

11 Mayıs`tan 17 Haziran`a kadar Eğrekkaya Barajından günde 432 metreküp su sulamaya verilmiştir. Aynı şekilde sulama için 17 Mayıs`tan başlayarak 08 Haziran gününe kadar Çamlıdere Barajından günde 8 bin 640, Akyar Barajından 19 Mayıs`tan 08 Haziran`a kadar günde 8 bin 640 ve Kavşakkaya Barajından ise 28 Mayıs`tan başlayarak 08 Haziran`a kadar günde 8 bin 640 metreküp sulama suyu alınmıştır. Yani, Akyar, Kavşakkaya ve Eğrekkaya barajlarından son üç haftadır sulama suyu çekilmemiştir. Haziran Ayı içerisinde sadece üç gün (25 ve 26 Haziran günleri 12 530`ar metreküp, 30 Haziran`da 17 208 metreküp), 01 Temmuz`da 17 280, 2,3 ve 5 Temmuz günlerinde ise 70 000`er metreküp su Kurtboğazı Barajından sulama suyu olarak tüketime sunulmuştur.

Ayrıca, söz konusu baraj göllerinden buharlaşma Mayıs ayından itibaren başlamış olup, 02 Haziran`a kadar her gün toplamda yaklaşık 172 000 metreküp su baraj göl yüzeylerinden buharlaşmıştır. Son 33 gün boyunca baraj gölü yüzeylerinden buharlaşma gözlenmemiştir.

UYARI

Temmuz Ayı başından itibaren Ankara`ya içmesuyu sağlayan barajlardan gerek sulama suyu çekimlerinin artacağı, gerekse buharlaşmanın ciddi miktarlara ulaşacağı göz önünde bulundurularak sonbahar sonlarında bir su sıkıntısının yaşanmaması ve yeniden Kızılırmak suyuna ihtiyaç duyulmaması için suyumuzu dikkatli kullanmamızı bir kez daha anımsatmak isteriz. Park ve bahçelerin, özellikle bulvar kenarlarında ve refüjlerdeki çimlerin sulanmasına yeniden başlanabileceği, yağışların kesilmesiyle birlikte Temmuz - Ekim ayları boyunca bu uygulamaya devam edileceği endişesi taşınmaktadır. Şehir içmesuyu şebekesi suyunun gelişigüzel tüketilmemesi ve dikkatli kullanımı alınabilecek en basit önlem ve en akıllı yöntem olacaktır.

 

 RAPOR EKLERİ:

(Burada aktarılanların bir bölümü yaklaşık bir buçuk aydır aynı bilgileri içermekte olup yeni okuyucuları da bilgilendirmek amacıyla yinelenmektedir).

 A)ANKARA`YA NE KADAR ARITILMIŞ İÇME ve KULLANMA SUYU VERİLİYOR

Ankara İli`nin -çevre ilçeleri dışında-, kent merkezine ("Ankara Çanağı" olarak adlandırdığımız bölgeye) esas itibariyle iki arıtma tesisinden içme ve kullanma suyu verilmektedir. Bunlar; İvedik ve Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisleridir.

Son iki aydır Pursaklar`dan günde brüt 30 – 95, İvedik`ten de 945 – 1160 bin metreküp arıtılmış içmesuyu kentiçi şebekesine verilmektedir. Bu miktarlar, söz konusu arıtma tesislerinden günlük ‘üretilen` içmesuyu değerleri olup, son tüketiciye ulaşan toplam net miktarlar değildir. Şehiriçi şebeke kayıp ve kaçakları, sayaçlardan geçmeyen su tüketimleri, kaçak kullanımlar, ölçülmeyen ve karşılığı tahsil edilmeyen çekimleri de (park, bahçe, refüj sulamaları, cami, ibadethane vb.nin su tüketimleri) kapsamaktadır.

B)ANKARA`NIN MEVCUT İÇMESUYU SİSTEMİ BİLEŞENLERİ

Ankara`nın mevcut içmesuyu sisteminde;

Akyar Barajı suları Eğrekkaya Barajına Eğrekkaya Barajı suları da Kurtboğazı Barajına, Kavşakkaya Barajı suları Kurtboğazı Barajına aktarılmakta; Kurtboğazı Barajı ve Çamlıdere Barajı suları da İvedik Arıtma Tesisine cazibeyle (pompajsız) iletilmektedir.

Bu nedenle, İvedik Arıtma Tesisine doğrudan iletilen sular sadece Kurtboğazı, Çamlıdere ve Kesikköprü baraj göllerinden çekilen hamsulardır. Bilindiği gibi, ‘Ankara İçmesuyu Master Planı`nda Kızılırmak Ankara`nın içmesuyu kaynağı olarak göz önüne alınmamış ve değerlendirilmemiş bulunmaktadır.

Çubuk-II Barajından Pursaklar Arıtma Tesisine oradan da Pursaklar ve yöresinin içmesuyu şebekesine verilen içmesuyu miktarları yukarıda aktarılan değerlere dahil edilmemiştir. Kızılırmak hariç iletilen suların tümü, Ankara çanağının dışından, Kuzey`deki kaynaklardan sağlanmıştır.

Adı geçen Ankara İçmesuyu Barajlarının maksimum ve normal su kotlarındaki göl hacimleri ile ölü hacimleri hm3 (milyon metreküp) olarak sırasıyla aşağıda verilmektedir:

Baraj Adı      Maksimum   Normal          Ölü Hacim

Akyar                  56,0              56,0                9,0

Eğrekkaya        112,3             112,3             27,5

Kavşakkaya        89,8               80,8               4,7

Kurtboğazı          97,9               92,1               5,9

Çamlıdere      1 376,8          1 220,4           150,1

 

Doluluk oranları hesaplanırken söz konusu barajların aktif depolama hacimleri (ölü hacimleri katılmadan) dikkate alınmaktadır.

C) KISACA KIZILIRMAK PROJESİ

Kesikköprü Barajı – İvedik Arıtma Tesisi arasındaki Kızılırmak hamsu ana iletim hattı yaklaşık 130 kilometre olup barajdan pompalanan suyun Ankara`ya ulaşması birkaç gün almaktadır. Hat üzerinde toplam hacimleri 202 500 metreküp olan 10 adet büyük depo ile 5 ayrı noktada pompa istasyonları yer almaktadır. Dolayısı ile, Kesikköprü Barajından pompalanmaya başlanan hamsuyun İvedik Artıma Tesisine ulaşması, hat üzerindeki ara depoların doluluk durumları, hattaki arızalar, kayıplar, ara çekimler vb. koşullara bağlı olarak yaklaşık 3-4 günü bulmaktadır.

D) SIKÇA SORULAN BİR SORU:

     ÇAMLIDERE BARAJI NEDEN HİÇ DOLMUYOR?

Ankara Su Durumu Raporları`na ilişkin sorulan soruların başında, Ankara`ya içmesuyu sağlayan diğer tüm barajlardaki doluluk oranları yüzde yüze yaklaşırken Çamlıdere Barajı doluluk oranının neden %30`lar dolaylarında dolanıp durduğu hakkında…

Sorunun yanıtı aslında çok basit!

Ancak açıklaması zor, çünkü konu teknik ve mühendislik yaklaşımlarını, öngörülen kademelendirme öngörülerini, çeşitli istatistiki hesaplamaları ve ileriye dönük tahmin edilen arz/talep dengelerini bir bütün içinde değerlendirmeleri içeriyor. Çamlıdere Barajı`nın yer seçimi ve boyutlandırılması, ki bu 1968 yılı ve öncesi yürütülen mühendislik çalışmaları kapsamında irdelenen çeşitli alternatif çözümler arasından teknik ve ekonomik analizler ve yapılabilirlik (fizibilite) etüt ve hesaplamaları sonucunda verilen planlama kararına dayanmakta.

Söz konusu çalışmalar sonucunda 1969 yılında hazırlanan ‘Ankara İçmesuyu Master Planı`nda, Çamlıdere Barajı planlandığı ve projelendirildiği gibi inşaa edilmiş olup, yaklaşık 30 yıldır işletilmektedir.

Ankara İçmesuyu Master Planı

Adı geçen "Master Plan" halen yürürlükte. Planın hedef yılı 2032...

Ve henüz planda öngörülen tesislerin yatırımları tamamlanmadı. Son aşamanın birinci kademesinin inşaatı halen sürüyor! Bu son aşama; Gerede Sistemi...

2004 yılında bu sistemin yatırımı için Japon Devlet Kredi Kuruluşundan (o zamanki kısaltılmış adıyla JBIC) projenin inşaatının toplam yatırım tutarı kadar kredi bulunmuş, taraflarca parafe edilmiş ancak imzalanmasına ramak kala (ki 2004 yılı 12 Mart günü Hazine Müsteşarlığının Mavi Salonunda yapılacak bir törenle imzalanacakken) kredi anlaşmasında taraflardan biri olan Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı 09 Mart günlü yazısı ile bu krediyi istemediğini, Ankara`nın onlarca yıl ek bir su kaynağına ihtiyacı olmadığını, dahası belediye olarak önceliklerinin "METRO" yatırımları olduğunu ve özkaynaklarını kentsel toplu taşımaya ayıracaklarını, dolayısı ile yeni bir kredi geri ödemesi yükü altına giremeyeceklerini gerekçe göstererek reddetmiştir. Ayrıca, Gerede Sistemi formülasyonunu da doğru bulmadıklarını, söz konusu yatırımı daha sonra doğrudan kendilerinin yapacaklarını belirtmişlerdi.

Birkaç yıl sonra 2007`de yaşanan kuraklık gerekçe gösterilerek, hem mühendislik, hem planlama ve hem de uygulama yüzkarası KIZILIRMAK`tan Ankara`ya Su Getirme Projesi oldubittiye getirilerek 2008 yılının ikinci yarısında işletmeye alınmıştır...

Soruya dönecek olursak; Çamlıdere Barajı, aslında sadece kendisi değildir.

Adı yukarıda anılan Master Plan`da yer aldığı gibi sadece kendi havzasından gelecek suları depolayacak biçimde projelendirilmemiş olup öngörülen Gerede Sistemi`nden aktarılacak suları da depolayabilecek biçimde ele alınmıştır.

Çamlıdere Barajı`nın yüksekliği, depolama hacmi, Aktif hacmi, Ölü hacmi vb. ölçütler de dikkate alınarak Gerede Ulusu deresinden aktarılacak (ki bu miktar önce yılda 320 milyon metreküp olarak belirlenen (ancak projesinde yapılan son revizyonlarla 230 milyon metreküp), Filyos havzası sularını da kapsayacak biçimde boyutlandırılmıştır.

Çamlıdere Barajı şu anda sadece kendi havzasından gelen suları depolamakta olup çeyrek yüzyılı aşan bir süredir yılda yaklaşık 150 milyon metreküp hamsuyu uzun bir isale hattı ve hat üzerinde yer alan mevcut T1, T2 ve meşhur KINIK Tüneli aracılığıyla (ki bu ana iletim hattı da Gerede Sisteminden eklenecek sular da dikkate alınarak boyutlandırılmış ve inşaa edilmiştir) Ankara İvedik Arıtma Tesislerine cazibeyle (pompajsız yani enerji gideri olmaksızın) aktarmaktadır.

Yani, yapımı sürmekte olan Gerede Tüneli (ki boyu yaklaşık 32 kilometre olan ve tamamlandığında dünyanın en uzun içmesuyu tüneli olacak) işletmeye alınıncaya, Filyos havzası sularını aktarıncaya kadar, mevcut Çamlıdere Barajında ne su seviyesi artacak, ne de bu güne kadar olduğu gibi tam dolu hale gelecektir.

Bu durum doğaldır ve bizler için beklentilerimiz içindedir...

Mevcut haliyle Çamlıdere Barajı, maksimum depolama hacminin sadece dörtte biri ile hizmet vermektedir. Gerede Sistemi tamamlanıp işletmeye açıldığında tam kapasite ile çalışacak, yağışlı dönemlerde zaman zaman % 100 doluluk oranlarına ulaşabilecek ve Ankara`nın 2030`lu yıllara kadar içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacı karşılanmış olacaktır.

Sonuç

Böylece, Kızılırmak hamsuyuna gerek de kalmayacak, Kesikköprü Barajı-İvedik Arıtma Tesisi arasında yer alan 3 paralel hat olarak 130`ar kilometre uzunluğundaki isale hatları, toplam hacimleri 202 000 metreküpü geçen 10 adet büyük su deposuna ve 5 ayrı konumda bulunan devasa pompa istasyonları kadük olacak, ve

-Kıt kaynakların nasıl savurganca tüketildiğinin,

-Ankara`nın asıl öncelikli sorunları yerine nasıl heba edildiğinin,

-Mühendislik ilke ve uygulamalarına nasıl bir kötü örnek olduğunun,

-Belirli kesimlere ve sektörlere nasıl bir büyük rant kapısı açıldığının ve halen sürdürüldüğünün,

bir bölümü (büyük çaplı boruları, vanaları, tahliyeleri vb.) toprak altında,

bir bölümü (devasa depoları, pompa istasyonları, maslakları vb.) yer üstünde olmak üzere bir ‘ucube abide` olarak mühendislik ve su yapıları tarihinde ibretle haklı olduğu konumu taçlandıracaktır...

 

İMO Ankara Şubesi, Ankara Su Çalışma Birimi adına

Hasan Akyar

 

06 Temmuz 2015

İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ASKİ`nin Usulsüz ve Kamu Yararına Aykırı İhalesine Dava Açtı

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi, Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü`ne (ASKİ), "Kesikköprü barajı ivedik içmesuyu arıtma tesisi arası 4 ana isale iletim hattı;

(d1-d2)/(d6-d7) arası mevcut 67 kilometrelik ctp boruların df boru olarak yenilenmesi ve Çamlıdere 3 isale hattı yapım işleri" ihalesinin, ihale usulü yönünden uygun olmaması ve yapım işlerinin bütünüyle ‘Kamu Yararı`na aykırı olması sebebiyle 16 Nisan 2015 tarihinde dava açtı.

T.C. ANKARA 9. İdare Mahkemesi, 2015/858 esas sayılı dava başvurusunu yaklaşık bir ay önce şekil yönünden uygun görmüş ve işleme koymuş bulunmaktadır.

Adı geçen İdare Mahkemesi; "Dava konusu uyuşmazlığa dayanak teşkil eden tüm bilgi ve belgeleri içeren işlem dosyasının onaylı-okunaklı bir örneğinin istenmesine, Olayın niteliğine ve davanın savunması alındıktan ve ara kararı gereği yerine getirildikten sonra incelenmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu`nun 27. Maddesinin 5. Fıkrası gereğince savunma ve ara kararı süresinin (15) gün olarak belirlenmesine," 30/04/2015 tarihinde oybirliğiyle karar vermiştir.

Dava Süreci devam etmekte olup ilgili İdare`nin sunacağı savunma beklenmektedir…