Ankara Su Durumu Raporu

Ankara Şube / Haberler / Ankara Şube Haber Arşivi / 2020 Yılı Haberleri / 2020-02 / Ankara Su Durumu Raporu /

(10 Temmuz 2019 günü itibariyle)

Eklenme Tarihi: 31/03/2020

Ankara Su Durumu Raporu

(10 Temmuz 2019 günü itibariyle)

"Sende tarçın bende ıhlamur kokusu

Az mı dolandık Başkentin sokaklarında"

Beş yılı aşkın bir süredir yaklaşık 200`ü aşkın ?Ankara Su Durumu Raporu` hazırladık ve sizlerle paylaştık? Sizlerden ulaşan geri dönüşler, eleştiriler, yüreklendirmeler olmasaydı aynı kararlılık, titizlik ve duyarlılıkla bu çalışmalarımızı sürdüremezdik. Bu süre içinde raporlarımız, anlaşılabilir dille bilgi aktaran, güvenilir, kaynak gösterilen ve yakından izlenen doküman oldu. Raporlarımızda yer alan bilgiler, aktardığımız veriler ve değerlendirmeler bugüne kadar herhangi bir tekzibe uğramadı. Burada, İMO Ankara Şubesi ?Su Çalışma Grubu` uzman meslektaşlarımızın emek ve katkılarının yanı sıra oluşturduğumuz ve sürekli güncellediğimiz veri tabanımızın payını vurgulamamız gerektir.

Dünkü kuraklığa, bugünkü su baskınının yararı yoktur?

ANKARA`DA SON GÜNLERDE YAŞANAN SU BASKINLARI
Geçtiğimiz günlerde Ankara çanağına düşen yağışlar kentin farklı yörelerinde ve semtlerinde su baskınlarına yol açmış bulunmaktadır. Su baskınları, bazı durumlarda ciddi yaralanmalara, sağlık sorunlarına ve maddi hasarlara neden olmuştur.

Son olarak, 9 Haziran günü Etimesgut`ta, Sincan`da ve Çankaya ilçe sınırları içinde herne kadar 24 saatte sırasıyla metrekareye 44, 33 ve 20 mm yağış düşmesiyle doğrudan olmasa bile 3 can kaybı yaşanmıştır! (Söz konusu can kayıpları doğrudan su baskını nedeniyle olmamıştır; Etimesgut`ta biri kalp krizi, diğeri elektrik çarpması sonucu iki erkek, Çankaya İlçesinde ise İncesu Deresi`nin Eymir Gölü çıkışında güneyden katılan bir dere kıyısındaki evinin bahçe kapısını kapatırken akan suda ayağı kayıp başını yere çarpması sonucu bir kadın yaşamını yitirmiştir?)

Konuya ilişkin ayrıntılı değerlendirmelerimiz rapor sonunda ayrı bir DOSYA altında verilmektedir?

8 Mart 2019 gününden buyana Kızılırmak`tan Ankara`ya su verilmemektedir!

İvedik Arıtma Tesisi ile konutunuz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, konut içi su tesisatınızda ve binanızın deposunda herhangi bir kayıp/kaçak kirlenme vb. risk taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, Ankara şebeke suyunu dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz!

İŞLETMEDE OLAN ANKARA İÇMESUYU BARAJLARI

Ankara`ya içme, kullanma ve endüstri suyu sağlayan (Kesikköprü Barajı dışında) tüm yüzeysel su kaynakları Ankara`nın kuzeyinde bulunmaktadır. Bunlardan Akyar barajı sularını Eğrekkaya barajına, Eğrekkaya ve Kavşakkaya barajları da Kurtboğazı barajına depoladıkları suları aktarmaktadır. Kurtboğazı ve Çamlıdere barajlarından da hamsu İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine iletilmektedir. Çubuk-II Barajında depolanan sular ise Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisine verilmektedir. Tümü cazibeyle ?pompajsız, enerji gidersiz-, çalışmaktadır.

Söz konusu içmesuyu kaynağı baraj gölleri arasında Kızılırmak üzerindeki Kesikköprü barajının adı ?planlamalarda içmesuyu kaynağı olarak değerlendirilmediği için, bizce de- anılmamaktadır. Ayrıca, birkaç yıl önce hizmete alınan Elmadağ Kargalı Yeraltı barajı kapasitesi diğerleri yanında o kadar küçüktür ki (Akyar barajının yüzde biri, Çubuk-II barajının yaklaşık kırkta biri) hesaplamalarda ihmal edilebilecek boyuttadır. Ankara`ya sağlanan toplam içmesuyu`nun yaklaşık %95`i İvedik Arıtma Tesisinden şebekeye verilmektedir. Arta kalanın büyük bir bölümü de Çubuk-II barajından (Pursaklar Arıtma Tesisinde arıtıldıktan sonra) karşılanmaktadır.

ANKARA İÇMESUYU BARAJLARINDAN BUHARLAŞMA ve SULAMAYA VERİLEN SU

Yaz aylarında tüm Ankara içmesuyu barajları göl yüzeylerinden genellikle Mayıs ? Ekim döneminde yaklaşık 6 ay süresince buharlaşma olmaktadır. 2018 yılı bütününde toplam 24 milyon 670 bin 500 metreküp su buharlaşmıştır. Yaklaşık 6 ayda, Ankara`nın yaklaşık 3 haftalık su tüketimini karşılayabilecek miktardaki kaynak baraj gölü yüzeylerinden buharlaşma yolu ile eksilmiş bulunmaktadır?

Ankara`ya içmesuyu sağlayan barajlardan Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar barajlarından sulama mevsimi (genellikle Haziran ? Eylül dönemi 4 ay boyunca) kayda değer miktarda sulama suyu çekilmektedir. 2018 yılında toplam 11 milyon 002 bin 450 metreküp su, sulama amacıyla çekilmiş bulunmaktadır.

VE GEREDE SİSTEMİ

Halen yapımı sürdürülen Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ile Filyos yukarı havzasından bulunan Ulusu Çayı suları Işıklı Regülatörü ile çevrilerek yılda 226 milyon metreküp su Çamlıdere baraj gölüne iletilmiş olacaktır. Söz konusu Gerede Sistemi kapsamında ana iş kalemi olan 31,6 km uzunluğunda ve 4,5 metre çapındaki iletim tüneli inşaatına 2010 yılında başlanmış olup, sözleşmesinde iş bitim tarihi 2014 yılının Aralık ayıdır. Öngörülenin iki katından uzun bir süredir yapımı devam eden Gerede Tüneli inşaatının ?Keşif Artışları`yla ihale öncesi belirlenen yatırım tutarının birkaç katına mal olacağı tahmin edilmektedir.

2019 yılının ilk günlerinde DSİ Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamada, Gerede Tüneli delme işleminin tamamlandığı yer aldı. Ardından da ASKİ Genel Müdürlüğünden ?Gerede suyu şubat sonunda musluklardan akacak` haberi ajanslara düştü.

Herne kadar ?Yerel Seçimler` öncesi ?Gerede Tüneli`nin açılışının yetiştirilebileceği beklendi ise de, böylesi bir törene cüret edilemedi? "Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ve Ulusu Çayı sularının Çamlıdere barajına sorunsuz aktarılması için daha yapılacak çeşitli testlerin, işletmeye alma çalışmalarının, birçok iş ve işlemin bulunduğu gözden uzak tutulmaması gerektiğini bundan önceki ?Ankara Su Durumu Raporları`mızda ısrarla belirtmiş ve altını çizmiştik. Haklı çıktık bir kez daha? Şimdi, yine yineliyoruz; "tünel su aktarmaya başladığında (sistem işletmeye alındığında), ne gibi teknik sorunlarla karşılaşılabileceği henüz bilinmemektedir"?

Bunca yıl geciktirilmiş, gecikmiş bir projenin ?aceleye getirilmemesi` gerektir! Daha önce de sık sık dile getirdiğimiz öngörebilen sorunlar arasında;

-1980`lerden 2004 yılına kadar gerek DSİ, gerek su yapıları konusunda ülkemizin önde gelen planlama, proje ve müşavirlik hizmeti veren kuruluşları, gerekse kredi sağlayan yabancı kurumların uzmanları tarafından araştırılan, incelenen, çeşitli alternatifler geliştirilip aralarından teknik ve ekonomik olarak seçtikleri Gerede Tüneli projesi yerine, şu anda uygulanan 31,6 kilometrelik tünel inşaatı bizatihi sorunun ana kaynağıdır.

-Bu seçilen proje ile ilgili yeterince gerekli temel araştırmaların (jeolojik, sismik, jeofizik, zemin, kayaç vb.) yerine getirilmeden uygulamaya konulması, inşaatı sırasında beklenmedik sorunlarla karşılaşılmasına, dört yıl içerisinde tamamlanıp hizmete alınması beklenirken (!), neredeyse 10 yılı bulacak zorlu bir çalışmanın içine girilmesine neden olmuştur.

-Tünel çalışmaya başladığında -Ilısu Deresi (Gerede) suyunu Işıklı Regülatöründen Çamlıdere Baraj Gölüne aktarmaya başladığında-, yani işletmeye alındığında, birtakım olumsuzlukların yaşanabileceğini, geçmişte ?Kınık Tüneli`nde karşılaştığımız sorunlara benzer durumlarla karşılaşılabileceğinden endişe duymaktayız.

-Tünelin geçtiği güzergâhtaki yerel fay hatlarında olası hareketlilik, tünelin sızdırmazlık durumu, tünelin düşük kotlarındaki bölümlerde yeraltısuyunun etkileri ve en önemlisi tünelin geçtiği güzergâhtaki kayaçların ve zeminin niteliği (özellikle montmorinolitte türü kilin davranışı) önemli görülmekte ve olası olumsuzluklara karşı şimdiden tedbirli davranılması gerekli görülmektedir.

09 Temmuz 2019 günü ANKARA`YA SAĞLANAN SU

İvedik Arıtma Tesisi`ne; Kurtboğazı Barajından 829 600, Çamlıdere Barajından da 476 000 metreküp olmak üzere toplam 1 milyon 305 bin 600 metreküp hamsu iletilmiştir.

Çubuk-II barajından Pursaklar Arıtma Tesisi`ne ise 80 400 metreküp hamsu aktarılmıştır.

09 Temmuz 2019 günü Akyar Barajından Eğrekkaya Barajına 185 bin metreküp; Eğrekkaya barajından 350 bin metreküp ile Kavşakkaya barajından 205 bin metreküp olmak üzere toplam 555 bin metreküp su Kurtboğazı barajına aktarılmıştır.

09 Temmuz 2019 günü bütününde İvedik ve Pursaklar Arıtma Tesislerinden toplam brüt

1 milyon 386 bin metreküp su Ankara içmesuyu şebekesine verilmiş bulunmaktadır.Şebekede Kızılırmak suyu YOKTUR!

Çubuk-II Barajı havzasına düşen yağışın son aylarda yüksek olması, karların erimeye başlaması ve çekilen suyun baraj gölüne gelen akıştan çok fazla olması nedeniyle barajın dolusavağından 16 Mart ve 13 Mayıs tarihleri arasında (59 günde) toplam 8 milyon 214 bin metreküp su akışaşağısına, Çubuk Çayına salınmıştır?

BARAJ DOLULUK ORANLARI (4 Aralık 2018 ile 18 Mart, 24 Nisan ve 10 Temmuz 2019)

Ankara`ya İçmesuyu Sağlayan Barajlardaki Doluluk Oranları Yüzde (%)

Baraj Adı

Bize göre

ASKİ`ye göre

04/12

18/03

24/04

10/07

04/12

18/03

24/04

10/07

Kurtboğazı

53,53

71,03

67,92

39,89

56,52

72,89

69,68

43,75

Çamlıdere

6,97

15,14

16,19

14,49

18,41

25,58

26,50

25,01

Eğrekkaya

-0,34

38,52

64,68

75,22

20,22

49,95

69,96

78,02

Akyar

0,20

49,57

78,68

86,28

13,35

55,13

79,78

86,21

Kavşakkaya

10,92

48,58

84,50

81,23

16,09

51,56

85,40

82,32

Çubuk-II

35,20

99,29

91,30

36,48

100,00

92,08

TOPLAM

9,85

24,41

29,61

27,17

20,71

33,50

38,06

35,92

Baraj doluluk oranlarındaki fark, ASKİ`nin baraj gölünde depolanan mevcut toplam brüt suyu, bizim ise aktif hacimdeki toplam net suyu esas alarak doluluk oranlarını hesaplamaktan kaynaklanmaktadır.

10 Temmuz 2019 günü itibariyle yukarıdaki tabloda yer alan Ankara İçmesuyu Barajlarında güvenilir olarak çekilebilecek net su miktarı toplamı yaklaşık 377 milyon metreküptür. Söz konusu barajlara hiç su gelmese bile, baraj göllerinde depolanmış olan mevcut net su, Ankara`nın yaklaşık 275 günlük tüketimini karşılayabilecek düzeydedir.

10 Temmuz 2019 günü itibariyle Ankara İçmesuyu Barajlarında depolanan toplam su miktarı (mevcut su hacmi) ise, yaklaşık 569 milyon metreküptür. Bu miktara karşılık gelen doluluk oranı yaklaşık %36 olup, Ankara`nın yaklaşık 410 günlük tüketimini karşılayacak düzeyde olduğu ileri sürülebilir. Bu varsayıma dayalı kaba hesaplama, 09 Temmuz günü Ankara`ya verilen yaklaşık 1,386 milyon metreküp içmesuyu miktarı üzerinden yapılmıştır.

Son 14 yılın 10 Temmuz günü itibariyle barajlarımızda depolanan toplam su miktarının en yüksek (maksimum) depolama kapasitesine olan oranları ise aşağıda sıralanmaktadır.

YIL

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

DOLULUK (%)

33,12

16,72

12,32

27,00

46,06

46,79

51,17

YIL

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

DOLULUK (%)

48,29

35,22

47,40

40,90

31,25

29,27

35,86

2019 YILININ EN YÜKSEK DOLULUK ORANI

14 Mayıs Salı günü Ankara içmesuyu barajları toplamında en yüksek doluluk oranına ulaşılmıştır. Barajlardaki aktif hacim toplamlarının oranı %29,75, mevcut toplam suyun (su hacminin) oranı ise %38,11`i bulmuştur.

Her bir barajın doluluk oranları ise (aktif ? toplam su hacimlerine göre, %); Kurtboğazı: 62,01 ? 64,45; Çamlıdere: 16,04 ? 26,37; Eğrekkaya: 70,27 ? 73,51; Akyar: 84,22 ? 83,87; Kavşakkaya: 85,96 ? 86,77; Çubuk-II: 99,29 ? 99,31 olarak gerçekleşmiştir.

ANKARA`DA İÇMESUYU FİYATLANDIRMASI

Ankara`da ASKİ abonelerinin faturalarına yansıyan su bedelleri toplamı 5 farklı bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; su bedeli, atıksu bedeli, Şube yolu payı, KDV ile Çevre Vergisidir. Su birim fiyatındaki artış, ?şube yolu payı` ve ?Çevre Vergisi` hariç diğer kalemlere de yansımaktadır.

2015 yılı içinde ?şube yolu payı` aylık maktu 4,89 TL olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 kuruştur. Atıksu bedeli su bedelinin %50`si olarak eklenmekte, ayrıca toplam tutar üzerinden %8 oranında KDV eklenmektedir.

Ancak, faturalarınızdaki kalemleri dikkatli bir biçimde incelediğinizde söz konusu KDV oranının % 10`un üzerinde tahakkuk ettirildiği görülebilecektir. Öte yandan, Mayıs ayından buyana, KDV kapsamında her bir faturada 90 kuruşluk bir meblağın da tahsil edildiği görülmektedir!

2016 yılı başında ?şube yolu payı` aylık maktu 4,89 dan 5,00 TL`ye artırılmış olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 Kuruş`tan 27 Kuruş`a yükselmiştir.

2017 yılında ise ?şube yolu payı` aylık maktu 5,00 TL olarak tahsil edilmiş olup, ?Çevre Vergisi` ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş`tan 28 Kuruş`a yükselmiştir. Bunun yanı sıra, aylık toplam içmesuyu ve atıksu bedeli üzerinden %8 oranında KDV tahakkuk ettirilmiş ayrıca her bir faturaya 90 kuruşluk ek, bir tür vergi/rüsum/harç vb. maktu olarak eklenmiştir.

2018 yılı başında ?şube yolu payı` aylık maktu 5,00 TL olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 28 Kuruş`tan 32 Kuruş`a yükseltilmiştir.

Mart ayında tahakkuk ettirilen Şubat dönemi su faturalarında yer alan konutlar için Ankara şebeke suyu birim fiyatında bir önceki döneme göre yaklaşık net %30 oranında indirime gidilmiştir. Son 4 ayda su birim fiyatlarında artış olmamıştır.

SON AYLARDAKİ İÇMESUYU BİRİM FİYATLARINDAKİ GELİŞMELER

Dönem	Birim Fiyat (TL / m3)	Net Fark (TL)	Ardışık Artış Oranı (%)	Yıl Başına göre Artış Oranı (%)
Aralık 2018	4,750	0,005	0,105	13,96
Ocak 2019	4,555	-0,195	-4,105	-4.105
Şubat 2019	3,330	-1,225	-26,894	-29,894
Mart 2019	3,330	0,000	0,000	-29,894
Nisan 2019	3.330	0,000	0,000	-29.894
Mayıs 2019	3.330	0,000	0,000	-29.894
Haziran 2019	3.330	0,000	0,000	-29.894

NOT: Geçmiş yıllarda içmesuyuna uygulanan zamlar ve su birim fiyatlarındaki gelişmelere ilişkin ayrıntılı bilgi ve veri raporumuzun sonunda, ?EK BİLGİ-2` altında yer almaktadır?

İÇTİĞİMİZ SU ile ilgili ELALTI BİLGİSİ

Suya erişim, en temel insan haklarından biridir.

Her insanın vazgeçilmez yaşam hakkıdır su.

Susuz yaşam düşünülemez?

Suyun yerini başka hiçbir içecek tutamaz; SU, sadece SU olarak içilmelidir!

İçtiğimiz suyu kısa aralıklarla, tüm güne yayarak, düzenli tüketmek doğrusudur.

Su, çok basit (!) bir maddedir; iki Hidrojen atomu ile bir Oksijen atomu.

Ancak suya özellik ve nitelik katan içinde barındırdığı minerallerin miktarı, dağılımı ve bileşimidir.

Her tükettiğimiz besinde olduğu gibi suyun da kalitelisi, iyisi; kalitesizi kötüsü vardır.

Musluklarımızdan akan suyun sağlıklı, iyi, güvenilir ve içilebilir kalitede olması esastır.

Bunu sağlamak başta yerel yönetimlerin görevi ve sorumluluğudur.

Paketlenmiş ya da damacana sularında, cam şişedekilerin, plastik iseler kalın ve koyu renkte olanlarının ve güneşte bekletilmemişlerin yeğlenmesi daha sağlıklı olacaktır.

Son yıllarda yapılan araştırma bulgularına göre, suyu yeterince tüketmenin hastalık önleyici olduğu, boşaltım sistemi kanser ve kalp krizi riskini azalttığı gözlenmiştir.

Mineral zengini ve alkali değeri yüksek suların daha yararlı olduğunun altı çizilmektedir.

ANADOLU GÜNCESİ

Anadolu Halklarının yüzyıllardır yaşadığı, deneyimlediği ve nesiller boyu süzerek öngördüğü coğrafi, iklimsel, kültürel olay ve olgular Mart ve Nisan aylarının günleri için aşağıda aktarılmaya çalışılmıştır.

TEMMUZ AYI GÜNCESİ:

02-Yaprak fırtınası

03-Sam yelleri başlangıcı

05-Fırtına (2 gün)

08- Bevarih (meltem) rüzgârlarının sonu

09-Çark dönümü fırtınası

17-Sıcakların artması

26-Üzümlere alaca düşmesi

28-Üzümlerin kızarması

29-Yaprak aşısının sonu

30-Kara (Kızıl) Erik Fırtınası

31-Eyyamı Bahur (sıcak günler) başlangıcı

Temmuz Ayında Olacak Bitecekler:

01-Kabotaj ve Deniz Bayramı

03-FSM Köprüsü`nün Açılışı (1988)

04-ABD`nin Bağımsızlığını Kazanması (1776)

10-Dünya Nüfus Günü

12-Türk Dil Kurumu`nun Kuruluşu (1932)

14-Fransız İhtilali (1789)

16-Pasteur`un Kuduz Aşısını Bulması (1885)

21-Ay`a Ayak Basma (1969)

23-Erzurum Kongresi (1919)

24-Lozan Anlaşması`nın İmzalanması (1923)

24-TÜBİTAK`ın Kuruluşu (1963)

25-Kore`ye Gitme Kararı (1950)

27-Kore Savaşı`nın Sona Ermesi (1953)

28-Birinci Dünya Savaşı`nın Başlaması (1914)

SU, KIT KAYNAKTIR; Kıt kaynaklara gösterilecek özen sadece tüketicilerden beklenemez. İlgili idarelerin bilimsel verilere dayalı, zamanında ve teknik kurallarına uygun olarak sistemdeki bileşenleri doğru bir biçimde işletmeleri önem taşır.

Su varken tasarruf edilir??YOK`un tasarrufu mu olur?

10 Temmuz 2019

İMO Ankara Şubesi ?Ankara Su Çalışma Grubu` adına

Hasan AKYAR

DOSYA: ANKARA`DA SON AYLARDA YAŞANAN SU BASKINLARI

Geçtiğimiz günlerde Ankara çanağına düşen yağışlar kentin farklı yörelerinde ve semtlerinde su baskınlarına yol açmış bulunmaktadır. Su baskınları, bazı durumlarda ciddi yaralanmalara, sağlık sorunlarına ve maddi hasarlara neden olmuştur.

Burada sorulması gereken soru, neden son yıllarda bu tür su baskınlarının daha sık yaşandığı ve neden bu soruna kalıcı bir çözüm üretilip gerekli önlemlerin alınmadığı olmalıdır. Bu güncel soruya yanıt vermeden önce şu temel kavram ve tanımların açıklığa kavuşturulması önem taşımaktadır.

Tanımlar ve Kavramlar:
Su baskını, sel, taşkın farklı kavramlardır.

Sel doğal bir olaydır, tıpkı deprem gibi?
Depremin olduğu alanlarda herhangi bir insan faaliyeti ya da yapısı bulunmuyorsa deprem riskinden, deprem sonrası hasardan ve can kayıplarından söz edilebilir mi?

Taşkın, sel sonucu oluşan akımın, bulunduğu havzayı akaçlayan (drene eden) akarsuyun normal yatağının dışına taşması ile çok daha geniş bir alanı etkisi altına alma olayıdır.

Selin yayıldığı alanda herhangi yapınız, ticari faaliyetiniz yoksa taşkın olur mu? Akarsuyun mülküne herhangi bir tecavüzünüz yoksa, zarar, ziyan, can kaybı gündeme gelebilir mi?

Su baskını ise, insan faaliyetlerinin sürdüğü, sürdürüldüğü mekânların (konut, otopark, alt-üst geçit, sanayi ya da ticaret alanları vb.) işlevlerini yerine getiremeyecek biçimde, gerek can ve gerekse mal emniyeti açısından sakıncalı ya da riskli durumların oluşmasına neden olan su ile kaplanmasıdır.

Su baskınının oluşması, daha doğrusu taşkın riskinin olması için, düşen yağışın akışa geçmesi gerekir. Akışa geçen bu su kütlesi de fizik kurallarına göre hareket eder. Yani yüksek kotlardan (rakımdan), alçak kotlara doğru. Akışa geçen su kütlesi, ana hat olarak ?hattı içtima` dediğimiz en düşük yükseltideki yataklarda, mecralarda, dere tabanlarında buluşur, çoğalır, kütlesini ve hızını artırarak yoluna devam eder. Kanallardan derelere, derelerden çaylara, çaylardan nehirlere, nehirlerden ırmaklara, ırmaklardan göllere ya da denizlere ulaşır?

Tüm bunlar doğal süreçlerdir. Bilimsel olarak açıklanabilmekte, bilinmekte ve daha da önemlisi öngörülebilmektedir. Ancak neden şiddetli sağanak yağışlarının ardından Ankara`yı su basmaktadır? Ankara`da taşkınlar neden yaşanmaktadır?

Ankara`da Su Baskınları

Ankara`nın da içinde bulunduğu İç Anadolu bölgesi uzun yıllar yağış gözlemleri incelenir ve istatistiki olarak analiz edilirse, özellikle Haziran - Ağustos aylarında yoğun sağanak yağışlarını aldığı görülür. Bu yağışlar ağırlıklı olarak ?bulut çatlaması` da denilen ?konveksiyon` yağışları olup, çoğu zaman küçük bir alana, kısa bir sürede çok şiddetli bir biçimde düşmektedir. Dolayısı ile Ankara`nın bir semtini ?sular - seller götürürken`, yanı başındaki bir mahalleye ?bir damla bile` yağmur düşmemektedir. Bu doğaldır?

Asırlar öncesinden günümüze belirli döngüler içinde bu süreç benzer bir biçimde devam etmektedir!

Ankara`da Su Baskınlarının Nedenleri
Yanıt açık ve nettir: Ankara`nın genelde kentsel teknik altyapısı, özelde kentsel drenaj sistemi (yağmursuyu ve pissu kanalizasyon ağı) yetersizdir. Sadece yetersiz değil, çağımızın teknik ve mühendislik yaklaşımına uygun altyapısı bulunmamaktadır.

Halen kentsel drenaj birleşik sistem ağırlıklı olduğundan, taşkın sırasında evsel atıksu ve pissular da yüzeye çıkmakta ve sel sularına karışmaktadır.

Son yıllarda yağışlardaki bazı düzensizlikler, belirsizlikler ve aşırılıkların genelde fosil yakıtların aşırı kullanımından, artan karbon salınımından ve iklim değişikliğinden kaynaklanabileceği de ileri sürülmektedir.

Bu genel nedenin yanı sıra Ankara özelinde son on, on beş yıldaki gelişmeler asıl belirleyici oluşmuştur. Şöyle ki;
-Ankara çanağı içerisinde yeşil alan azalmıştır.

-Yapılaşma gerek yatayda gerekse dikeyde çok büyük alanlar, mekânlar kaplamıştır.

-Bu yeni yoğunluğu olağanüstü artan alanların ulaşım, su, kanalizasyon, elektrik, gaz vb. ihtiyaçlarına koşut altyapı planlaması ve yapımı gerçekleştirilememiştir.

-Eski yeşil alanları binalar, kuleler, iş ve alış-veriş merkezleri vb.`nin çatıları örtmüştür.

-Toplu taşımanın değil, otomobillerin kenti durumuna dönmüştür. Bunun sonucu yeni yollar açılmış, her yol asfaltlanmış, otoparklar oluşturulmuş, açık alanlar bile betonla örtülmüştür.

-Kaldırımlar yollara, yollar asfalta dönmüştür (sadece 2013 yılında Ankara Çanağına hizmet veren belediyelerin döktüğü asfalt 7 milyon 500 bin tonu bulmuştur).

Özetle, açık toprak, akışa geçecek suyu emecek, ?taşkın piklerini öteleyecek` ?taşkın akımlarını zamana yayacak- yeşil alan kalmama noktasına gelmiştir.

Örtülü Dereler Kenti Ankara?

Eğer derelerin, çayların, akarsuların üzerini kapatır, kesitlerini daraltır, altlarına beton döküp toprakla temasını engeller, üstünden yol geçirir, çevresini imara açarsanız gün gelir SU (ki bu günler çok daha sık aralıklarla gelmektedir), kendi mülküne sahip çıkar, işgalcileri kovar hatta birikmiş alacaklarını da tahsil eder? Ankara`da yaşadığımız bu tür su baskınlarından -uzun yıllar boyunca ihmal ettikleri kentsel drenaj çalışmaları nedeniyle-, geçmişteki yerel yönetimler ve buna bağlı ilgili idareler sorumludur.

EK BİLGİ-1:

2018 YILI BÜTÜNÜNDE ANKARA`YA SAĞLANAN TOPLAM İÇMESUYU

2018 yılı içerisinde, yani 365 günde Ankara içmesuyu şebekesine İvedik ve Pursaklar Arıtma tesislerinden yaklaşık toplam 417 milyon metreküp su verilmiştir.

Bu miktarın yaklaşık 20,2 milyon metreküpü, Çubuk-II baraj gölünden Pursaklar Arıtma Tesisine iletilip arıtıldıktan sonra Pursaklar ve kuzeyindeki yerleşimlerde tüketilmiştir.

Ankara`ya sağlanan içmesuyunun neredeyse %95`inden fazlasını karşılayan İvedik Arıtma Tesisinden şehir şebekesine verilen yaklaşık toplam 396,5 milyon metreküpün yaklaşık toplam 178,5 milyon metreküpünü Kızılırmak suyu oluşturmuştur. Bir başka anlatımla, Kızılırmak suyunun 2018 yılı bütününde sağlanan toplam içmesuyu içerisindeki payı %45`in biraz üzerinde gerçekleşmiş bulunmaktadır.

KESİKKÖPRÜ BARAJI POMPA İSTASYONU 2018 YILINDA ARALIKSIZ ÇALIŞTI

2018 yılında (28 ila 31 Mart günleri dışında, Kesikköprü baraj gölünden Kızılırmak-Ankara İletim hattına aralıksız su (basılmış) pompalanmış bulunmaktadır! Ancak 2017 yılı dönemi ile 2018 yılının ilk iki ayında İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine yaklaşık 130 kilometre uzaklıkta bulunan ve yaklaşık 700 metrelik bir terfi yüksekliği gerektiren bu ana isale hattına pompalanan Kızılırmak ham suyunun tam (net) miktarı, dolayısıyle İvedik`te hangi oranda paçallandığı (harmanlandığı) konusunda kesin ve sağlıklı verilere ulaşma şansı bulunamamıştır.

Bu süre içinde aralıklarla da olsa, Kesikköprü barajından günde yaklaşık 270 bin ile 550 bin metreküp arasında Kızılırmak ? Ankara Ana İsale Hattı`ndan İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine hamsu iletildiği değerlendirilmektedir. 2018 yılı bütününde, söz konusu miktarda suyun pompalama elektrik (enerji) giderinin ayda en az iki haneli milyon TL olabileceğinin de altının çizilmesi gerektir.

Kızılırmak suyunun paçallanması ya da belirli oranlarda harmanlanması sonucu konutlarımızın musluklarından akan içmesuyu şebeke suyunda Kızılırmak suyunun koku, renk, tat vb. olumsuzlukların bulunmasının yanı sıra, sülfat, klor, sertlik ve bir takım ağır metal derişimlerinin de zaman zaman standartları zorladığı, hatta aştığı bilinmektedir. Özellikle, Hirfanlı ve Kesikköprü baraj göllerinde ilkbahar başı ve sonbahar sonlarında beklenen doğal ?alt-üst olma` (lake over-turn) durumunun yaşandığı haftalar ile mart sonu, nisan ve mayıs ayı başlarında oluşabilecek ?alg patlaması` (algea bloom) dönemlerinde Kızılırmak ham suyunun tadında, kokusunda ve renginde olumsuzluklar olması kaçınılmazdır?

2019 YILINDA ANKARA`YA POMPALANAN KIZILIRMAK SUYU

Ocak ayında toplam 16 milyon 829 bin, Şubat ayında ise toplam 15 milyon 278 bin metreküp Kızılırmak ham suyu Kesikköprü barajından İvedik Arıtma Tesisine pompalanmıştır. İvedik Arıtma Tesisinden Ankara içmesuyu şebekesine verilen suyun Ocak ayında yaklaşık %50,4`ü, Şubat ayında ise yaklaşık %45,7`si Kızılırmak suyu idi!

Mart ayında sadece 7 gün Kızılırmak suyu aktarılmış, bu bir haftalık süre içinde pompalanan Kızılırmak suyunun toplamı ise sadece 2 milyon 476 bin metreküp düzeyinde kalmıştır?

8 Mart 2019 gününden buyana Kızılırmak`tan Ankara`ya su verilmemektedir!

EK BİLGİ-2:

GEÇMİŞ YILLARDA İÇMESUYUNA UYGULANAN ZAMLAR

İçmesuyu Birim Fiyatları:

-Aralık 2014`te Su Birim Fiyatı: 2,8075 TL / m³

-Aralık 2015`te Su Birim Fiyatı: 3,1500 TL / m³

-Aralık 2016`da Su Birim Fiyatı: 3,5666 TL / m³

-Aralık 2017`de Su Birim Fiyatı: 4,1680 TL / m³

-Aralık 2018`de Su Birim Fiyatı: 4,7500 TL / m³

İçmesuyu Birim Fiyatlarındaki Yıllık Zam Oranları:

2014 ? 2015 yılları arasındaki artış oranı: % 12,20

2015 ? 2016 yılları arasındaki artış oranı: % 13,21

2016 ? 2017 yılları arasındaki artış oranı: % 16,88

2017 ? 2018 yılları arasındaki artış oranı: % 13,96

İçmesuyu Birim Fiyatlarındaki Dönemsel Zam Oranları:

Son 4 yıldaki (2014 ? 2018 arası) artış oranı: % 69,19

Son 3 yıldaki (2015 ? 2018 arası) artış oranı: % 50,79

Son 2 yıldaki (2016 ? 2018 arası) artış oranı: % 33,18

Son üç yıllık süre içerisinde Ankara içmesuyu birim fiyatına yapılan aylık zamlar ve seçili ölçütlere göre dönemsel fiyat artışları aşağıdaki tabloda verilmektedir.

2016, 2017 ve 2018 YILI Aylık SU BİRİM FİYATLARI DÖKÜMÜ ve ANALİZİ

Tarih	Birim Fiyat (TL / m³)	Net Fark (TL)	Ardışık Artış Oranı (%)	Yıl Başına göre Artış Oranı (%)
Aralık 2014	2,807	Aylık	Aylık	Toplam
Aralık 2015	3,150	0,343		12,20
Ocak 2016	3,350	0,200	6,350	6,35
Şubat 2016	3,370	0,020	0,600	6,98
Mart 2016	3,370	-	-	6,98
Nisan 2016	3,378	0,008	0,220	7,24
Mayıs 2016	3,398	0,020	0,590	7,87
Haziran 2016	3,443	0,045	1,330	9,30
Temmuz 2016	3,458	0,015	1,345	9,78
Ağustos 2016	3,470	0,012	0,347	10,16
Eylül 2016	3,470	-	-	10,16
Ekim 2016	3,480	0,010	0,288	10,48
Kasım 2016	3,509	0,029	0,833	11,40
Aralık 2016	3,566	0,057	1,624	13,21
Ocak 2017	3,673	0,107	3,001	3,00
Şubat 2017	3,800	0,127	3,458	6,56
Mart 2017	3,880	0,080	2,105	8,81
Nisan 2017	3,920	0,040	1,031	9,93
Mayıs 2017	3,953	0,033	0,842	10,85
Haziran 2017	3,973	0,020	0,506	11,41
Temmuz 2017	3,980	0,007	0,176	11,61
Ağustos 2017	4,002	0,022	0,553	12,23
Eylül 2017	4,030	0,028	0,700	13,01
Ekim 2017	4,048	0,018	0,447	13,52
Kasım 2017	4,100	0,052	1,285	14,97
Aralık 2017	4,168	0,068	1,659	16,88
Ocak 2018	4,238	0,070	1,679	1,68
Şubat 2018	4,272	0,034	0,802	2,50
Mart 2018	4,357	0,085	1,990	4,54
Nisan 2018	4,457	0,100	2,295	6,93
Mayıs 2018	4,568	0,111	2,490	9,60
Haziran 2018	4,695	0,127	2,780	12,64
Temmuz 2018	4,866	0,171	3,642	16,75
Ağustos 2018	4,978	0,122	2,507	19,43
Eylül 2018	4,833	-0,145	-2,913	15,95
Ekim 2018	4,620	-0,213	-4,407	10,84
Kasım 2018	4,745	0,125	2,706	13,84
Aralık 2018	4,750	0,005	0,105	13,96

NOT: 2018 yılında ASKİ "Su Tüketim Faturası"nda yer alan ?ŞBYOB` (maktu her faturada 5,00 TL) ile ?KDV Tutarı (TL) %18` kalemindeki bedel Ocak 2019 dönemi faturalarına yansıtılmamıştır (boş bırakılmış, bedelleri alınmamıştır).

Oysa ?Çevre Temizlik Vergisi`ne ciddi zam yapılmıştır! 2018 yılında su birim fiyatının yaklaşık %6,74`ü oranında fatura toplam bedeline eklenen vergi, 2019 yılının ilk üç aylık döneminde %8,29 olarak tahakkuk ettirilmiştir?